100 NĂM BÁO CHÍ CÁCH MẠNG VIỆT NAM: HÀNH TRÌNH TRĂM NĂM PHỤNG SỰ DÂN TỘC
100 NĂM BÁO CHÍ CÁCH MẠNG VIỆT NAM: HÀNH TRÌNH TRĂM NĂM PHỤNG SỰ DÂN TỘC
Tròn một thế kỷ đã trôi qua kể từ khi tờ báo “Thanh Niên” ra đời dưới sự sáng lập của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc – dấu mốc khai sinh nền Báo chí Cách mạng Việt Nam. Một trăm năm – không chỉ là độ dài thời gian, mà là hành trình viết nên sử ký bằng mực đỏ, bằng sự dấn thân, hi sinh và lý tưởng cao đẹp vì độc lập dân tộc, vì nhân dân. Báo chí Cách mạng Việt Nam từ buổi đầu manh nha đến hôm nay vẫn luôn giữ vững sứ mệnh cao cả: là tiếng nói của Đảng, của nhân dân, của lẽ phải và sự thật.
Ngày 21/6/1925, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc (Chủ tịch Hồ Chí Minh sau này) đã sáng lập ra tờ Thanh Niên, cơ quan ngôn luận của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, tại Quảng Châu (Trung Quốc). Đây chính là cột mốc khởi đầu cho nền Báo chí Cách mạng Việt Nam, với mục tiêu phục vụ cách mạng, truyền bá lý tưởng yêu nước, giải phóng dân tộc và giác ngộ quần chúng lao động.
Không giống báo chí theo lối tư sản đương thời, báo chí cách mạng mang trong mình lý tưởng sống mãnh liệt, không chỉ phản ánh thực tại mà còn dẫn dắt, định hướng và khơi dậy lòng yêu nước, ý chí đấu tranh của toàn dân. Sự ra đời của tờ Thanh Niên không đơn thuần là một sự kiện báo chí, mà là bước ngoặt chính trị, một 'vũ khí tư tưởng' của cách mạng Việt Nam trong thời đại mới.
Chủ tịch Hồ Chí Minh từng căn dặn: “Cán bộ báo chí cũng là chiến sĩ cách mạng. Cây bút, trang giấy là vũ khí sắc bén của họ.”
Chọn ngày ra mắt tờ báo làm ngày truyền thống của Báo chí Cách mạng Việt Nam thể hiện sự trân trọng nguồn cội, tôn vinh vai trò tiên phong của báo chí trong công cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc, bảo vệ tổ quốc và xây dựng xã hội chủ nghĩa. Ngày 21/6 hàng năm không chỉ là ngày của những người làm báo, mà còn là dịp để nhân dân ghi nhận, tri ân những người cầm bút chân chính.
Trong suốt chiều dài hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, báo chí cách mạng thực sự là “người lính” trên mặt trận tư tưởng – văn hóa, xông pha nơi tuyến đầu, không quản hiểm nguy, góp phần lay động lòng người, động viên tinh thần chiến đấu và nâng bước quần chúng tiến lên dưới ngọn cờ của Đảng.
Từ những tờ báo viết tay trong hầm bí mật, những bản tin phát thanh trong rừng sâu, đến những bài xã luận sục sôi khí thế “Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh”, báo chí đã truyền đi thông điệp yêu nước mạnh mẽ, cổ vũ tinh thần bất khuất của dân tộc. Những cây bút chiến đấu như Trần Dân Tiên, Tố Hữu, Nguyễn Đình Thi, Chu Cẩm Phong, Thép Mới… không chỉ làm báo mà còn viết nên những bản hùng ca dân tộc, thức tỉnh cả một thế hệ đứng lên giành độc lập.
Không ít nhà báo đã ngã xuống giữa chiến trường ác liệt, để lại những trang viết dở dang nhuốm máu, để rồi báo chí cách mạng được gọi bằng một cái tên đầy kính trọng: 'Báo chí chiến sĩ'.
Nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu từng nhấn mạnh: “Báo chí là một bộ phận không thể tách rời của sự nghiệp cách mạng, luôn đi cùng và phục vụ cho lợi ích của nhân dân.”
Sau ngày đất nước thống nhất, bước vào thời kỳ đổi mới (từ năm 1986), vai trò của báo chí cách mạng càng trở nên sống động và rộng lớn. Trong bối cảnh mở cửa, hội nhập, báo chí không chỉ làm nhiệm vụ tuyên truyền chính sách mà còn là diễn đàn dân chủ, nơi nhân dân thể hiện ý kiến, phản biện xã hội, phát hiện tiêu cực, bảo vệ lẽ phải.
Cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định: “Báo chí cách mạng phải là lực lượng xung kích, là vũ khí sắc bén trên mặt trận tư tưởng – văn hóa, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phản bác các luận điệu sai trái, thù địch.”
Báo chí không chỉ là "tiếng nói của Đảng, Nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội", mà còn là tiếng nói của lòng dân. Những loạt bài điều tra, phản ánh tiêu cực, phóng sự xã hội, đặc biệt là trong đấu tranh chống tham nhũng, đã khơi dậy niềm tin và khát vọng cải cách mạnh mẽ.
Đặc biệt, trong giai đoạn dịch bệnh COVID-19, báo chí đã trở thành “lá chắn thông tin”, đồng hành cùng chính quyền và nhân dân vượt qua khó khăn. Đó là minh chứng sống động cho vai trò của báo chí trong việc bảo vệ sức khỏe cộng đồng, củng cố niềm tin vào thể chế.
Một thế kỷ qua, báo chí cách mạng đã chứng minh sức sống mãnh liệt, tinh thần đổi mới không ngừng, nhưng cũng đứng trước những thách thức lớn từ làn sóng truyền thông số, mạng xã hội và xu hướng thương mại hóa.
Trong dòng chảy thông tin hỗn loạn, báo chí chân chính càng phải khẳng định vị trí bằng tính chính xác, nhanh nhạy, nhân văn và trách nhiệm xã hội. Nhà báo hôm nay không chỉ là người viết, mà là chiến sĩ trên không gian số, là người gác cổng thông tin, bảo vệ sự thật, truyền cảm hứng sống tích cực, cổ vũ cái đẹp, đấu tranh với cái xấu.
Một thế kỷ – báo chí cách mạng Việt Nam đã đi từ tờ báo viết tay trong bóng tối thành một lực lượng truyền thông hùng hậu, bản lĩnh, kiên định và đổi mới. Trên hành trình ấy, không chỉ có lý trí mà còn là trái tim, không chỉ có trách nhiệm mà còn là đam mê. 100 năm không khép lại, mà mở ra một chương mới: chương của trí tuệ số, của nhân văn hiện đại, và của lòng tin bền vững vào sự nghiệp cách mạng mà báo chí đang đồng hành.
100 năm qua, những thế hệ nhà báo nối tiếp nhau, gánh vác sứ mệnh truyền lửa, truyền lòng yêu nước và truyền sự thật. Không ít người ngã xuống, không ít người âm thầm hy sinh sau những dòng chữ, và không ít người vẫn đang lặng lẽ trên những nẻo đường quê, bản làng xa xôi… Tất cả cùng chung một lý tưởng: làm báo không chỉ là nghề, mà là nghiệp lớn của dân tộc.
Kỷ niệm 100 năm ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam không chỉ là dịp để tri ân, mà còn là khoảnh khắc để nhìn lại và tiến về phía trước.
N.P